Saraakiisha Israa’iil ayaa ka walaacsan suurtagalnimada waaran lagu soo xiri karo oo ka soo baxa maxkamada caalamiga ah ee ICC iyadoo uu sii kordhayo cadaadiska la xiriira dagaalka Gaza
Saraakiisha Israa’iil ayaa u muuqday kuwo si isa soo taraya uga walaacsan in Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada ay soo saarto amarro lagu soo xirayo madaxda dalka, iyadoo cadaadiska caalamiga ah uu sii kordhayo dagaalka Gaza. Duqeymo dhanka cirka ah oo dhacay habeenkii isniinta ayaa lagu dilay 25 qof magaalo ku taal koonfurta, sida laga soo xigtay diiwaanada isbitaalka.
Dhimashada Rafah ayaa waxaa ku jiray sagaal haween ah iyo shan carruur ah, kuwaas oo mid ka mid ah ay jirtay 5 maalmood, sida lagu sheegay diiwaanka iyo wariye ka tirsan Associated Press. Israa’iil ayaa qorsheynaysa weerar ay ku qaado magaalada – in kasta oo saaxiibkeeda ugu dhow, Mareykanka, iyo kuwa kale ay si isdaba joog ah uga digeen, iyagoo sheegay in weerarku uu musiibo u horseedi doono in ka badan hal milyan oo Falastiiniyiin ah oo halkaas gabaad ka dhigta.
Dhanka kale, mas’uuliyiinta Israa’iil ayaa maalmihii la soo dhaafay u gudbiyay ICC baaritaan ay saddex sano ka hor billaabeen oo ku saabsan dambiyo dagaal oo ay geysan karaan Israa’iil iyo Falastiiniyiinta oo dib ugu laabanaya dagaalkii Israa’iil iyo Xamaas ee 2014-kii. Baaritaanka ayaa sidoo kale lagu eegayaa dhismaha ay Israa’iil ka dhiseyso dhulka la haysto ee Falastiiniyiintu ay doonayaan in ay helaan dowlad mustaqbalka ah.
Ma jiro wax hadal ah oo ka soo baxay maxkamadda Isniintii, mana aysan bixin wax caddayn ah oo ku saabsan kiiskan inuu ku dhow yahay.
Laakiin wasaaradda arrimaha dibadda ee Israa’iil ayaa sheegtay goor dambe oo Axad ah in ay ku wargelisay howlgallada Israa’iil “xanta” sheegaysa in laga yaabo in amarro laga soo saaro saraakiisha sarsare ee siyaasadda iyo militariga. Wasiirka arrimaha dibadda Israa’iil Katz ayaa sheegay in amar kasta oo noocan oo kale ah uu siin doono niyad sare Xamaas iyo kooxaha kale ee mintidka ah.
Raisel wasaare Benjamin Netanyahu ayaa Jimcihii sheegay in Israa’iil “aysan marnaba aqbali doonin isku day kasta oo ay ICC ku doonayso inay ku wiiqdo wax uu ugu yeeray xuquuqda is-difaaca Israel.”
“Khatarta lagu doonayo in lagu qabsado askarta iyo mas’uuliyiinta dimoqraadiyadda kaliya ee Bariga Dhexe iyo dawladda keliya ee Yuhuudda ee adduunka waa mid aad u fool xun. U sujuudi mayno,” ayuu ku soo qoray barraha bulshada.
Ma cadda waxa dhaliyay walaaca Israel. Ogaysiisyo isdaba joog ah oo Israa’iil maalmihii la soo dhaafay ku saabsan u oggolaanshaha gargaar bini’aadinimo oo dheeri ah oo la geliyey Gaza ayaa u muuqda in looga golleeyahay qayb ahaan in laga saaro tallaabada suurtagalka ah ee ICC.
Israa’iil iyo Maraykanku midkoodna ma aqbalayo xukunka maxkamadda ICC, laakiin amar kasta ayaa saraakiisha Israa’iil gelin kara khatar in lagu xidho dalal kale. Waxay sidoo kale u adeegi doonaan canaan weyn oo ah ficillada Israa’iil markii mudaaharaadyada Falastiiniyiinta ay ku faafeen dhammaan xarumaha kulliyadaha Mareykanka.
Maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda oo ah hay’ad gooni ah ayaa baaraysa in Israa’iil ay geysatay falal xasuuq ah dagaalka ka socda Qaza, iyadoo xukun kasta la filayo inuu qaato sanado. Israa’iil ayaa diiday eedaymaha khaladka ah waxayna labada maxkamadood ee caalamiga ah ku eedaysay eex.
Israa’iil ayaa taa beddelkeeda Xamaas ku eedaysay xasuuq ka dhashay weerarkii 7-dii October ee dagaalka dhaliyay. xoogaga ayaa gudaha u galay saldhigyo ciidan iyo beelo beeralay ah oo ku yaalla koonfurta Israa’iil, iyagoo dilay ilaa 1,200 oo qof, oo u badnaa rayid, waxayna qafaasheen ku dhawaad 250 qof.
Hase ahaatee weerarada aargudashada ah ee Israel ay ku gashay Gaza iyo dagaalka todobada bilood halkaas ka socda ayaa waxay ku dishay dad ka badan 35 kun oo falastiiniyiin ah, halka ku dhowaad 100 kun oo kale la dhaawacay, taasoo meesha ka saareysa sheegashada israel ee ah iney is difaaceyso.
Howlgal ay saacadihii la soo dhaafey sameeyeen Ciidanka Qeybta Guud ee Boliiska Gobolka Banaadir gaar ahaan Saldhigga Dayniile ayaa lagu soo qabtey askari ku eedaysan inuu dil toos ah u geystey Muwaadin Soomaaliyeed.