Sida ay sheegtay hay’adda Save the Children ee ka shaqeysa daryeelka caruurta ee fadhigeedu yahay magaalada London, 54 qof ayaa xanuunka dacuunka ugu dhintay Soomaaliya bilihii u danbeeyay.
Ugu yaraan 54 qof ayaa Soomaaliya ugu dhintay cudurka daacuunka bilihii la soo dhaafay, iyadoo sagaal qof ay u dhinteen cudurka toddobaadkii la soo dhaafay oo keliya waana tiradii ugu badnayd ee toddobaadle ah u geeriyootay sanadkan” ayaa lagu sheegay qoraal ay soo saartay heyadda.
Waxay intaas ku dartay in ka badan 59% 4,388 kiis oo la xaqiijiyey 2024 – ama 2,605 ka mid ah ay yihiin carruur ka yar shan sano, sida lagu sheegay warbixintii ugu dambeysay ee Wasaaradda Caafimaadka iyo Adeegyada Aadanaha ee Soomaaliya.
Gobolada Koonfureed, gobolka Banaadir ayaa labadii toddobaad ee u dambeeyay laga soo sheegay tirada ugu badan ee kiisaska daacuunka, iyadoo 23 degmo laga soo sheegay 586 xaaladood oo cusub oo daacuun ah, oo ay ku jiraan 331 carruur ah oo da’doodu ka yar tahay shan sano jir.
Cudurka hadda dillaacay, oo billowday Janaayo 2024, ayaa la fahamsan yahay inuu yahay natiijadii fatahaadda ballaaran ee dhacday Oktoobar iyo Noofambar 2023, sida ay sheegeen mas’uuliyiinta caafimaadka Soomaaliya. Gobolka Banaadir ayaa ka mid ah meelaha ugu daran ee daadadku saameeyeen.
Save the Children waxa ay ku baaqaysaa in tallaabo degdeg ah laga qaado dawladaha hoose iyo hay’adaha caafimaadka si loo xakameeyo faafitaanka cudurka aadka u faafa. Waxa kale oo uu si degdeg ah ugu fidi karaa meelaha aan si ku filnayn loogu daweeyo bulaacada, meelaha daadadka ah, iyo meelaha aan lahayn biyo nadiif ah oo la cabbo.
Save the Children waxa ay soo saaraysaa gurmad degdeg ah si looga hortago faafitaanka cudurka, iyada oo la shaqaynaysa dawladda, la-hawlgalayaasha maxalliga ah, iyo bulshooyinka si ay u taageeraan laba xarumood oo lagu daweeyo daacuunka. Hay’adda gargaarka ayaa sidoo kale agabka nadaafadda iyo agabka biyaha ku siinaya gudaha iyo Beledweyn.
Ku-simaha Agaasimaha Hay’adda Save the Children ee Soomaaliya, Maxamed Cabdiladif ayaa yiri “Soomaaliya waxay safka hore kaga jirtaa dhibaatooyinka cimilada. Waxaa hareeyay roobab iyo daadad ka dhashay abaar aad u daran. Carruurta iyo qoysasku aad bay ugu nugul yihiin jirrooyinka.
“Waxaan ka walaacsanahay in cudurka daacuunka uu faraha ka baxo marka xilli-roobaadku bil gudato, haddii aan tallaabo degdeg ah laga qaadin dowladda iyo deeq-bixiyeyaasha si bulshada loo gaarsiiyo biyo nadiif ah oo ku filan oo la cabbo iyo tas-hiilaad fayadhowr. Bulshooyinkan taagta daran ayaa dib ula soo noqday masiibooyinka ka dib markii daadad iyo iskahorimaadyo ay guryahooda uga baxeen.
“Waxaan sameyneynaa wax walba oo aan awoodno si aan u bixinno gargaar bani’aadamnimo , oo ay ku jiraan sahayda caafimaadka, daawooyinka, iyo xirmooyinka daacuunka. Si kastaba ha ahaatee, lacag badan ayaa ah in lagu bixiyo nadaafadda iyo agabka fayadhowrka si looga hortago faafitaanka daacuunka”
Sannadkii 2023, in ka badan 18,300 oo xaaladood oo daacuun ah ayaa laga diiwaan geliyay Soomaaliya [2] , oo ay ku jiraan 10,000 xaaladood oo carruurta ka yar 5 [3] . Save the Children ayaa sheegtay in daadadkii El Nino ee khasaaraha geystay bilihii November iyo December ay burburiyeen musqulo iyo musqulo, taasoo ku qasabtay bulshooyinka, gaar ahaan qoysaskii dhawaan soo barakacay, inay ku saxaroodaan bannaanka.
Save the Children waxa ay Soomaaliya ka shaqaynaysay in ka badan 70 sano, waana heyad caalami ah oo dhinaca bini’aadantinimada iyo barnaamijyada horumarinta ee caafimaadka, nafaqada, nadaafadda biyaha iyo fayadhowrka, waxbarashada, ilaalinta carruurta iyo maamulka xuquuqda carruurta.